بررسی تطبیقی اسباب النزول از مجمع البیان و سایر تفاسیر (سوره عنکبوت تا جاثیه)

اطلاع از سبب نزول آیات، مفسر را در تفسیر دقیق آیات، اطلاع از مصادیق آن، آشنایی با ناسخ و منسوخ و عام و خاص آیات و ... یاری می دهد. اما از آنجا که روایاتِ حاوی سبب نزول، مانند سایر اسناد تاریخی دستخوش تغییر و تبدیل در گذر زمان شده اند، نیاز به بررسی دقیق و تأیید صحت از نظر متن و سند و نیز تناسب و هماهنگی با آیه مربوطه دارند. در این تحقیق صحت و سقم روایات سبب نزولی که در تفسیر «مجمع البیان» از مرحوم طبرسی، ذیل آیات سوره عنکبوت تا انتهای سوره جاثیه، ذکر شده است، بررسی شده، با تفاسیر مهم شیعی و سنی تطبیق داده شده است. در این نوشتار، پس از تعریف اسباب نزول و معیارهای صحت روایات سبب نزول، به بررسی روایات سبب نزولی که برای آیات سور مذکور آورده شده، پرداخته شده است. از میان آیات این سور، 28 آیه دارای سبب نزول بوده که از این میان 20 آیه دارای سبب نزول مقبولی شناخته شده است.